Drugi cykl seminariów „Kultura i rozwój” odbywał się pod hasłem „Kultura na granicy” i realizował postulat wieńczący Cykl I, zalecający koncentrację na nowych zjawiskach w kulturze. Wprowadzenie do cyklu zapowiadało:
Współczesna cywilizacja znalazła się w punkcie przełomowym, kiedy pilnie potrzebne są nowe modele i języki opisu rzeczywistości społecznej i gospodarczej. Kultura staje się coraz ważniejszym punktem odniesienia dla jednostek – mieszkańców zindywidualizowanego społeczeństwa umożliwiającym budowanie swojej tożsamości, kreowanie wizji świata i motywów działania w wymiarze indywidualnym i zbiorowym. Społeczeństwo, gospodarka i kultura tworzą złożony system w którym wszakże – taka jest teza wiodąca seminarium – kultura pełni rolę szczególną.
Ważnym wydarzeniem, jakie zmieniło kontekst refleksji nad kulturą i było jednocześnie bezpośrednią kontynuacją Kongresu Kultury Polskiej stało się podpisanie 14 maja 2011 r. Paktu dla kultury. Fakt ten pokazał proces uspołecznienia debaty o polityce kulturalnej i wywołał potrzebę dyskusji o tym uspołecznieniu na różnych poziomach dyskursu i w odniesieniu do różnych, kluczowych zagadnień, jak:
- Media publiczne;
- Przestrzeń publiczna;
- Miasto i kultura, zwłaszcza w kontekście starań polskich metropolii o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 r.;
- Przyszłość kultury i wynikające stąd wzywania dla polityki kulturalnej.
Próba uchwycenia dynamiki zjawisk zachodzących w przestrzeni kultury pokazała, że najlepszym sposobem stabilizacji dyskusji jest przeniesienie horyzontu w przyszłość i analiza aktualnych problemów w odniesieniu do refleksji nad możliwymi scenariuszami rozwoju procesów i instytucji: jaka będzie rola mediów publicznych wobec zmian technologicznych? Jaki wpływ na kondycję kultury będą miały zjawiska urbanizacji i rewitalizacji miast? Jaki wpływ będzie miała kultura na mobilizację energii społecznej, politycznej i gospodarczej mieszkańców metropolii? Jakie czynniki będą miały decydujący wpływ na zmiany praktyk kulturowych i artystycznych: technologia? Legislacja? Gospodarka?
Cykl II seminariów zakończył się dwiema zasadniczymi konkluzjami:
- Rośnie znaczenie badań naukowych dla kształtowania polityki kulturalnej i rozwojowej – przemiany w przestrzeni kultury powodują, że potrzebna jest nieustanna aktualizacja „map” rzeczywistości społeczno-kulturalnej. Głównym problemem jest niedoskonałość metodologii i konieczność rozwijania nowych narzędzi badawczych, umożliwiających m.in. wgląd w nowe praktyki kulturowe niedostępne dotychczasowym narzędziom, jak np. aktywność kulturowa w Internecie.
- Potrzebny jest foresight (prospektywa) polityk kulturalnych, czyli uspołeczniony proces refleksji nad przyszłością kultury, który wskazałby szanse i zagrożenia oraz sformułował rekomendacje dla polityki kulturalnej oraz planowania badań.
- Podczas dalszych dyskusji i prac seminaryjnych należy skoncentrować się na analizie procesów uspołecznienia kultury i polityki kulturalnej oraz identyfikacji nowych praktyk kulturowych.
SPISEK KULTURY 